Arbitraj Nedir: Farklı piyasalarda farklı fiyatların oluşmasından yararlanarak, risksiz kâr elde etmek için fon varlıklarını alıp satma işlemine arbitraj denir.
İçindekiler
Bitcoin Arbitraj Nasıl Yapılır?
Temel mantık ise getiri sağlayacağını düşündüğünüz fonların veya değer varlıklarının piyasalarda farklı fiyatlardan işlem görmesini bir avantaja çevirmektir. Aynı fonun düşük fiyattan satıldığı piyasadan satın alıp, yüksek fiyatla işlem gördüğü piyasada satma fikrine dayanır. Teoride değer varlığın (örneğin Bitcoin’in) fiyatının Binance‘te ve diğer borsalarda aynı olması gerektiğinden böylesi bir fark olması muhtemel bir arbitraj fırsatı yaratır.
Arbitraj Türleri Nelerdir?
Farklı piyasaları kullanan yatırımcıların faydalandığı bir çok arbitraj stratejisi türü vardır. Fakat söz konusu kripto varlıklar olunca bazı stratejilerin kullanımı daha yaygındır.
Borsa Arbitrajı
Kripto varlıklar üzerinden yapılan arbitraj stratejisinin en yaygın türü, yatırımcıların belirlenen bir kripto parayı bir borsadan alıp yine aynı kripto paraya daha iyi fiyat veren başka bir borsaya sattığı stratejidir.
Üçgen Arbitraj
Kripto fon türevleri alım satımı yapan yatırımcıların kullandığı bir diğer tür de üçgen arbitrajdır. Bu strateji türü, kullanıcının üç farklı kripto para arasında fiyat farklılığı fark etmesi ve bunları bir tür döngü halinde alıp satması ilkesine dayanır. Bu stratejinin altında yatan fikir, çapraz para birimi fiyat farklarından (Polkadot (Dot Coin)/Litecoin gibi) avantaj elde etmeye dayanır. Verilen tanımın akılda kalıcılığını arttırmak için şöyle bir örnek verilebilir: Dot Coin’lerinizle Litecoin alabilir, daha sonra Litecoin’lerinizle BNB Coin alabilir ve son olarak BNB Coin ile tekrar Dot Coin alabilirsiniz. Dot Coin ve BNB Coin arasındaki bağıl değer, bu para birimlerinin her birinin Litecoin karşılığındaki değerine denk değilse bir arbitraj fırsatı ortaya çıkar.
Arbitraj Yaparken Dikkat Edilmesi Gereken Etkenler
Volatilite (Fiyat Dalgalanmaları)
Kripto para türevleri yüksek volatiliteye sahip varlıklar olarak tanınmaktadır. Herhangi bir kripto varlığın fiyatı kısa süre içerisinde büyük değişiklikler yaşayabilir. Kripto varlıklardaki bu ani değişimler, yatırımcıların kar etme hedefleri ile giriştikleri borsa yolculuğunun zararla sonuçlanmasına neden olabilir.
Düşük fiyattan alınan kripto varlıklar, fiyatın daha yüksek olduğu borsalara transfer edilirken ani fiyat düşüşü yaşanırsa kazanç sağlamak mümkün olmayabilir. Hatta bu yolculuk yatırımcıyı zarara uğratabilir.
Transfer Ücreti ve İşlem Ücretleri
Borsalarda piyasa yapıcı (maker) emir ve piyasa alıcı (taker) emir türlerine göre işlem ücretleri değişebilir. Kullandığınız borsaların piyasa yapıcı ve piyasa alıcı emirlerinden sonra aldığı komisyon ile başka bir borsaya veya farklı bir platforma transferin gerçekleşmesinden sonra alınan komisyon oranlarını bilmeniz oldukça önemlidir.
Piyasa alıcı emirler: işleminizin daha hızlı gerçekleşmesi için o anki piyasa fiyatı üzerinden satın alımın gerçekleşmesini sağlar fakat nispeten daha fazla komisyon ödemenize neden olur. Piyasa yapıcı emirler: daha düşük komisyon oranları ile işlemin gerçekleşmesi sağlanabilir fakat girilen emir hemen gerçekleşmeyebilir. Böyle durumlarda işlemin kâr edememe veya zarar etme riski doğar. Maker ve taker emirlere ödenen komisyonların yanı sıra fonlarınızı çekmek veya transfer etmek için de belli komisyonlar ödemeniz gerekebilir (bazı borsalar komisyon almıyor, BtcTurk gibi). Arbitraj işlemi sonunda kâr etmeyi hedeflerken özellikle yoğun olan Ethereum ağı gibi yoğun ve yüksek transfer ücreti isteyen ağlar üzerinden transfer gerçekleştirilirken yüksek ücretler nedeniyle kâr edemeyebilir ve hatta zarara uğrayabilirsiniz.
İşlem ve Transfer Süreleri
Transfer için seçilen ağ yoğunluğu, ödenen işlem ücreti (ne kadar fazla olursa transfer işlemi o kadar hızlı gerçekleşir) ve işlem onayı sayısı (madenci onayı) gibi bazı etkenler, kripto fonlarının transfer süresini etkilemektedir. Transferi işleminin tamamlanmasını beklerken yaşanan fiyat yükselmesi kâr etmenize neden olabilir. Ancak transfer sürecinde transfer edilen fonların alım satımının mümkün olmadığı için bu süreçte yaşanacak ani fiyat düşüşleri, işlemlerinizin zararla sonuçlanmasına neden olabilir.
Başarılı bir arbitraj işlemi için yukarıda sözü edilen unsurların kullanıcı lehine olması gerekmektedir. Alım satım işlemleri gerçekleşip transfer yapıldıktan sonra fiyatın düşmemesi, transfer süresinin uzamaması, işlem ücretinin doğru hesaplanması, işlemin kazançlı sonuçlanmasını sağlayabilir. Ancak bu şartlardan biri veya daha fazlası gerçekleşmediği durumlarda, kar etme işlemlerinizin zararla sonuçlanması riskine karşı dikkatli olunmalıdır.
Kripto Arbitraj Kârlı mı?
Arbitraj nedir ve arbitraj nasıl yapılır sorularına karşılık verilen tanım gereği, uygulaması kolay gibi gözükse de bu yöntem aslında zorlu bir süreçtir. Yatırımcıların piyasayı sıkı takip etmeleri gerekir. Henüz tecrübesiz yatırımcıların, kâr beklerken zaman zaman kayıplar yaşayabilir. Teorinin uygulanabilmesi için yatırım yapılan fonun borsalardaki değeri sık sık takip edilmeli. En düşük fiyattan işlem görülen piyasadan alıp yüksek fiyattan işlem gören piyasada satmak için zamanlama çok önemlidir.
Özellikle volatilite dönemlerinde piyasalar arası fiyat farklarından yararlanmak için yatırımcılar manuel olarak elle bu işlemi gerçekleştirebilir. Fakat bu her zaman mümkün olmayabilir. Genellikle bu işlemlerin otomatik yapılabilmesi için yazılımcılar borsa botu veya arbitraj botu adını verdikleri yazılımları ve algoritmaları geliştirirler.
Ayrıca belirtmekte fayda olacaktır; arbitraj işlemleri genellikle düşük riskli oldukları için yatırımcıya sağlayacağı kâr oranı da nispeten düşük olacaktır. Bu da arbitraj işlemi yapan kripto para yatırımcılarının hem hızlı davranması hem de hatırı sayılır bir kazanç elde etmek için büyük miktarda birikime sahip olması gerektiği anlamına gelir.
Bitcoin Arbitraj Örneği
İşlemlerin anlaşılabilmesi adına coinmarketcap üzerinden 24 Şubat 2021 tarihindeki Bitcoin (BTC) fiyatları ile karşılaştırmalı bir örnek sunulmuştur. Verilen tabloyu inceleyiniz.
Bu yazı hazırlanırken BTC/TRY paritesi ortalama 358.000 Lira seviyesindeydi. Bitcoin; yukarıdaki listede de gösterildiği üzere, Binance borsasında 357.969 Türk Lirasından işlem görürken, BtcTurk borsasında 359.007 Liradan alıcı buluyor.
Yani teorik olarak Binance borsasından 1 BTC alıp, BtcTurk borsasında satan bir yatırımcı anında 1038 Lira kâr elde etmiş olacaktır.
Kripto para ekosisteminde arbitraj, geleneksel piyasalara kıyasla daha kolay, ancak daha risklidir. Lütfen fonlarınızı yatırırken bu durumları göz önünde bulundurun.
Altcoin Arbitrajı Kârlı mı?
Arbitraj yöntemini altcoin’lere de uygulandığında yine Bitcoin ile benzer bir tablo ile karşılaşacaksınız. Ancak Bitcoin’e kıyasla altcoin’lerin fiyatları düşük olduğundan daha hacimli işlemler gerçekleştirmek mümkün oluyor.
Altcoin Arbitraj Örneği
İşlemlerin anlaşılabilmesi adına yine coinmarketcap üzerinden 24 Şubat 2021 tarihindeki Tezos (XTZ) fiyatları ile karşılaştırmalı bir örnek sunulmuştur. Verilen tabloyu inceleyiniz.
Bu yazı hazırlanırken 26 Liradan işlem gören Tezos (XTZ) örneğinden gidecek olursak, Binance borsasında 26,13 Liradan satılırken, Upbit borsasında 26,70 Liradan alıcı buluyordu. Yani teorik olarak 1 Tezos arbitrajından 0,53 Lira kâr elde etmek mümkün.
Örnek olması açısından Bitcoin ile Tezos arasında bir kıyaslama yapalım: 350 bin Lira birikimi olan bir yatırımcı yukarıda belirtilen kurlar üzerinden 1 BTC ya da 13.394 Tezos alabiliyor.
Yine yukarıda belirttiğimiz borsalar arasında arbitraj yapılması durumunda 350 bin Lira değerindeki 1. BTC, işlem sonunda 1038 Lira kazandırıyor.
Eğer yatırımcı, 350 bin Lirasını DASH üzerinden arbitraj yapmak isterse, 13.394 Tezos işleminin ardından 7600 Lira kâr elde etmiş olurdu.
Arbitraj Avantajlarına Hemen Kanmayın!
Unutmayın, kripto para ekosistemi oldukça volatil ve fiyat değişimlerinin sık ve yoğun olduğu bir piyasa. Yukarıda örneği verilen işlemlerin gerçekleşmesi için belli bir bilgi birikiminin ve deneyimin olması gerekir. borsalar arası fon transferlerinin işlem onayı gerektirdiği için vakit kaybı olacağında, birden fazla borsada mevduat sahibi olmak hız sağlayacaktır.
Geleneksel piyasalardaki arbitraj işlemleri için çeşitli bot ve algoritmaların olduğunu yukarıda bahsetmiştik. Aynı durum kripto para ekosisteminde de geçerli ancak bu konuda çok çok dikkatli ve şüpheci olmanız gerekiyor.
İnternette veya herhangi bir sosyal medya platformunda göreceğiniz “Bitcoin arbitraj robotu”, “Bitcoin arbitraj siteleri”, “Altcoin arbitraj yazılımı” gibi duyurulara daima şüpheyle yaklaşmalısınız. Özellikle Withdraw API anahtarını isteyen yazılım ve bot benzeri uygulamalara çok daha şüpheci yaklaşmanız gerekir. Böyle bir durumda paranızın kontrolünü başka bir uygulama veya kişiye vermiş oluyorsunuz.
