Stagflasyon Nedir? – Kripto Para ve Stagflasyon
Stagflasyon, bir ekonomi durgunluk veya negatif büyüme (resesyon) ve yükselen fiyatlar (enflasyon) ile birlikte yüksek işsizlik oranları yaşadığında meydana gelir. Resesyon ve enflasyonla bireysel olarak mücadele etmek için stratejiler var. Ancak bunlar birbiriyle çelişen etkiler olduğundan, ikisinin birleşimi stagflasyonu kontrol etmeyi zorlaştırıyor.
İçindekiler
Stagflasyona Giriş
Bir tarafta, ekonomik durgunluk veya negatif büyüme, para arzını artırarak, şirketlerin borç para almasını daha ucuz hale getirerek (düşük faiz oranları) ele alınabilir. Mevcut olan daha fazla para, bir durgunluğu etkili bir şekilde önleyebilecek veya bunlarla mücadele edebilecek genişleme ve daha yüksek istihdam oranlarına yol açar.
Buna karşılık, ekonomistler ve politika yapıcılar genellikle ekonomiyi yavaşlatmak için para arzını azaltarak yükselen enflasyonu kontrol etmeye çalışırlar. Bu, faiz oranlarını yükselterek yapılabilir, bu da borç para almayı daha pahalı hale getirir. İşletmeler ve tüketiciler daha az borçlanır ve daha az harcar ve azalan talep fiyatların yükselmesini durdurur.
Bununla birlikte, bir ekonomi stagflasyon yaşadığında, her iki tarafın da en kötüsüne sahibiz: yüksek enflasyonla birlikte bir resesyon. Stagflasyonun ne olduğunu, yaygın nedenlerini ve olası çözümlerini anlamak için daha derinlere inelim.
Stagflasyon Nedir?
İlk olarak 1965 yılında İngiliz politikacı ve Maliye Bakanı Iain Macleod tarafından bahsedilen Stagflasyon, makroekonomik bir kavramdır. Stagflasyon, resesyon ve enflasyonun birleşimidir ve minimum veya negatif ekonomik büyüme ve artan tüketici fiyatları (enflasyon) ile birlikte yüksek işsizlik yaşayan bir ekonomiyi tanımlar.
Her koşulla ayrı ayrı mücadele etmek için kullanılan tipik ekonomik kontroller, diğerini daha da kötüleştirebilir. Ve stagflasyonla bir hükümet veya merkez bankasının başa çıkmasını zorlaştırabilir. Genellikle, yüksek düzeyde istihdam ve büyüme enflasyonla pozitif olarak ilişkilidir, ancak stagflasyonda durum böyle değildir.
Ekonomik büyüme genellikle bir ülkenin doğrudan istihdam oranlarıyla ilgili olan gayri safi yurtiçi hasılasıyla ölçülür. GSYİH iyi performans göstermediğinde ve enflasyon yükseldiğinde, şiddetli stagflasyon daha geniş bir mali krize yol açabilir.
Stagflasyon ve Enflasyon
Stagflasyon, gördüğümüz gibi, enflasyon ve ekonomik durgunluğun veya negatif büyümenin birleşimidir. Enflasyon farklı şekillerde tanımlanabilse de, genellikle mal ve hizmet fiyatlarındaki artışı ifade eder. Enflasyonu bir para biriminin satın alma gücündeki azalma olarak da tanımlayabiliriz.
Stagflasyon Neden Oluşur?
Kısacası, stagflasyon, paranın satın alma gücü azalırken, aynı zamanda ekonomi yavaşladığında ve mal ve hizmet arzı azaldığında ortaya çıkar. Stagflasyonun kesin nedenleri, tarihsel bağlama ve farklı ekonomik görüşlere bağlı olarak değişir. Monetarist, Keynesyen ve yeni klasik modeller de dahil olmak üzere, stagflasyonu farklı şekilde açıklayan çeşitli teoriler ve görüşler vardır. Hadi bazı örneklere bakalım.
Çatışan Para ve Maliye Politikası
ABD Federal Rezervi gibi merkez bankaları, ekonomiyi etkilemek için para arzını yönetir. Bu kontroller para politikası olarak bilinir. Hükümetler de maliye politikası olarak bilinen harcama ve vergi politikalarıyla ekonomiyi doğrudan etkiler. Çatışan maliye ve para politikası kombinasyonu, kontrolden çıkan enflasyona ve yavaş ekonomik büyümeye yol açabilir. Para arzını artırırken tüketici harcamalarını azaltan politikaların herhangi bir kombinasyonu sonunda stagflasyona yol açabilir.
Örneğin, bir hükümet, nüfusunu daha az harcanabilir gelirle bırakarak vergileri artırabilir. Merkez bankası aynı anda niceliksel genişleme (“para basma”) veya faiz oranlarını düşürme ile meşgul olabilir. Hükümetin politikası büyümeyi olumsuz etkilerken, merkez bankası para arzını artırır. Bu da genellikle enflasyona yol açar.
İtibari Para (Fiat) Birimi Tanıtımı
Daha önce, çoğu büyük ekonomi para birimlerini bir miktar altına sabitliyordu. Bu mekanizma altın standart olarak biliniyordu, ancak II. Dünya Savaşı’ndan sonra (Bretton Woods Anlaşması ile birlikte) geniş çapta terk edildi. Altın standardının kaldırılması ve onun fiat para birimi ile değiştirilmesi, para arzı üzerindeki tüm sınırlamaları ortadan kaldırdı. Bu, merkez bankalarının ekonomiyi kontrol etme işini kolaylaştırabilirken, aynı zamanda daha yüksek fiyatlara neden olarak enflasyon seviyelerine zarar verme riskini de beraberinde getiriyor.
Tedarik Maliyetlerinde Artış
Mal ve hizmetlerin üretim maliyetlerinde keskin bir artış da stagflasyona neden olabilir. Bu ilişki özellikle enerji için geçerlidir ve arz şoku olarak bilinir. Tüketiciler ayrıca, tipik olarak petrol fiyatlarından kaynaklanan enerji fiyatlarındaki artıştan da muzdariptir.
Malların üretim maliyeti daha yüksekse ve fiyatlar yükselirse ve tüketicilerin ısıtma, ulaşım ve diğer enerji ile ilgili maliyetler nedeniyle harcanabilir gelirleri daha düşükse, stagflasyonun meydana gelmesi daha olasıdır.
Stagflasyonla Mücadele
Stagflasyonla mücadele, maliye ve para politikası yoluyla sağlanır. Ancak, uygulanan kesin politikalar ekonomik düşünce okuluna bağlıdır.
Parasalcılar
Monetaristler (para arzını kontrol etmenin en önemli unsur olduğuna inanan ekonomistler), enflasyonun kontrol edilmesi gereken en önemli faktör olduğunu tartışacaklar.
Bu senaryoda, bir parasalcı ilk önce para arzını azaltacak ve bu da genel harcamaları azaltacaktır. Bu, daha az talebe ve mal ve hizmet fiyatlarında düşüşe yol açar. Ancak dezavantajı, bu politikanın büyümeyi teşvik etmemesidir. Büyüme, maliye politikasıyla birlikte gevşek para politikası yoluyla daha sonra ele alınmalıdır.
Arz Yönlü Ekonomistler
Başka bir düşünce okulu, maliyetleri azaltarak ve verimliliği artırarak ekonomideki arzı artırmaktır. Enerji (mümkünse), verimlilik yatırımları ve üretim sübvansiyonları üzerindeki fiyat kontrolleri, maliyetleri düşürmeye ve ekonominin toplam arzını artırmaya yardımcı olacaktır. Bu, tüketiciler için fiyatları düşürür, ekonomik çıktıyı uyarır ve işsizliği azaltır.
Serbest Piyasa Çözümü
Bazı ekonomistler, stagflasyonun en iyi tedavisinin onu serbest piyasaya bırakmak olduğuna inanıyor. Arz ve talep, tüketicilerin malları karşılayamayacağı için nihayetinde yükselen fiyatları ayarlayacaktır. Bu gerçek, talepte bir azalmaya ve daha düşük enflasyona yol açacaktır.
Serbest piyasa aynı zamanda emeği verimli bir şekilde tahsis edecek ve işsizliği azaltacaktır. Bununla birlikte, bu planın başarılı bir şekilde çalışması yıllar veya on yıllar alabilir. Ve nüfusu olumsuz yaşam koşullarında bırakabilir.
Stagflasyon Kripto Para Piyasasını Nasıl Etkiler?
Stagflasyonun kripto üzerindeki kesin etkilerini tam olarak tanımlamak zordur. Ancak, diğer piyasa koşullarının aynı kaldığını varsayarsak, bazı temel varsayımlarda bulunabiliriz.
Minimal veya Negatif Büyüme
Zorlukla büyüyen veya küçülen bir ekonomi, durgunlaşan gelir seviyelerine ve hatta bir düşüşe yol açar. Bu durumda, tüketicilerin yatırım yapmak için daha az parası vardır. Bu, perakende yatırımcıların günlük harcamalar için paraya erişmesi gerektiğinden, kripto satın almada azalmaya ve satışlarda artışa yol açabilir. Yavaş veya olumsuz ekonomik büyüme aynı zamanda büyük yatırımcıları hisse senetleri ve kripto para birimleri de dahil olmak üzere daha yüksek riskli varlıklara maruz kalmalarını azaltmaya teşvik ediyor.
Stgflasyona Karşı Uygulanan Maliye Politikaları
Tipik olarak bir hükümet önce enflasyonu kontrol etmeye çalışacak, ardından büyüme ve işsizlik sorunuyla ilgilenecektir. Enflasyon, para arzını azaltarak, bir yöntem faiz oranlarını yükseltmekle kontrol altına alınabilir.
Bu, insanlar paralarını bankalarda tuttukça likiditeyi azaltır ve borçlanma daha pahalı hale gelir. Oranlardaki artışla, yüksek riskli ve yüksek getirili yatırımlar daha az çekici. Bu nedenle kripto, yükselen faiz oranları ve düşük para arzı dönemlerinde talep ve fiyatlarda bir düşüş görebilir.
Bir hükümet enflasyonu kontrol altına aldığında, muhtemelen büyümeyi teşvik etmek isteyecektir. Bu, tipik olarak niceliksel genişleme ve faiz oranında bir düşüş yoluyla yapılır. Böyle bir senaryoda, para arzındaki artış nedeniyle kripto piyasaları üzerindeki etkiler muhtemelen olumlu olacaktır.
Enflasyonda Artış
Birçok yatırımcı, Bitcoin’in yükselen enflasyon oranlarına karşı iyi bir korunma olabileceğini savunuyor. Daha yüksek, yükselen enflasyonla, servetinizi faiz kazanmadan fiat’ta tutmak gerçek değerini düşürür. Bundan kaçınmak için birçoğu, uzun vadeli satın alma güçlerini korumak ve hatta kar elde etmek için Bitcoin’e döndü. Bunun nedeni, yatırımcıların BTC’yi sınırlı ihraç ve arzı nedeniyle iyi bir değer deposu olarak görmeleridir.
Tarihsel olarak, bu riskten korunma stratejisi, yıllar içinde Bitcoin ve diğer kripto para birimlerini biriktiren yatırımcılar için iyi sonuç vermiş olabilir. Özellikle enflasyon ve ekonomik büyüme dönemlerinde veya sonrasında. Bununla birlikte, kriptoyu enflasyona karşı korunma olarak kullanmak, özellikle stagflasyon dönemlerinde, daha kısa zaman dilimlerinde iyi çalışmayabilir. Ayrıca, kripto ve borsalar arasındaki artan korelasyon gibi oyunda başka faktörlerin de olduğunu belirtmekte fayda var.
1973 Petrol Krizinde Yaşnan Stagflasyon
1973’te Petrol İhraç Eden Arap Ülkeler Örgütü (OPEC), belirli bir grup ülkeye petrol ambargosu ilan etti. Bu karar, Yom Kippur savaşında İsrail’e verilen desteğe bir tepkiydi. Petrol arzındaki dramatik düşüşle birlikte petrol fiyatları yükseldi, bu da tedarik zinciri kıtlığına ve daha yüksek tüketici fiyatlarına yol açtı. Bu, enflasyon oranında büyük bir artışa neden oldu.
ABD ve İngiltere gibi ülkelerde merkez bankaları ekonomilerinde büyümeyi teşvik etmek için faiz oranlarını düşürdüler. Düşük faiz oranları, kredi almayı daha ucuz hale getirir. Ve tasarruf etmek yerine harcamayı teşvik eder. Bununla birlikte, enflasyonu düşürmenin tipik mekanizması faiz oranlarını düşürmek ve tüketicileri tasarruf etmeye teşvik etmektir.
Petrol ve enerji maliyetlerinin tüketici harcamalarının büyük bir bölümünü oluşturması ve faiz oranlarındaki düşüşün yeterince büyümeyi teşvik etmemesi nedeniyle, birçok batı ekonomisi yüksek enflasyon ve durgun bir ekonomi yaşadı.
Sonuç
Stagflasyon, enflasyon ve negatif büyüme genellikle birlikte gerçekleşmediği için ekonomistler ve politika yapıcılar için benzersiz bir durum sunar. Durgunlukla mücadele araçları genellikle enflasyona neden olurken, enflasyonu kontrol etme stratejileri yavaş veya olumsuz ekonomik büyümeye yol açabilir. Bu nedenle, stagflasyon zamanlarında, makroekonomik bağlamı ve para arzı, faiz oranları, arz ve talep ve istihdam oranı gibi çoklu faktörlerini dikkate almaya değer.
